Eπιστολή στον cici1 (απόσπασμα καταλόγου)

Του Valentino Marengo, Εικαστικός, Βιομηχανικός σχεδιαστής

 

Αγαπητέ μου Ακίλλε,

Σου γράφω για να σε ευχαριστήσω για τις συμβουλές σου σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την εξέλιξη ενός πρότζεκτείτε πρόκειται για την ανάπτυξη ενός προϊόντος, την επιμέλεια μιας έκθεσης ή τον τρόπο με τον οποίο κάποιος μπορεί να παρατηρεί και να αναλύει μια χειρονομία, μια στάση ή ακόμη και το πιο φαινομενικά κοινότοπο αντικείμενο.

Η πεποίθησή σου να καθιερώνεις διάλογο με όποιον πρόκειται να χρησιμοποιήσει ένα συγκεκριμένο ντιζάιν προϊόν είναι πολύ διαφωτιστική. Όπως λες και εσύ, ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε το ντιζάιν σχετίζεται με μια συγκεκριμένη κατάσταση και ένα καθορισμένο πλαίσιο και, επομένως, πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση.

Μόλις είδα το εξαιρετικά ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ Achille Castiglioni. Tutto con un Niente, αφιερωμένο σε σένα, 100 χρόνια μετά τη γέννησή σου. Πόσο όμορφο και οικείο πορτρέτο: Μιλάς για το πώς, στα έργα σου, η λειτουργία καθορίζει το σχήμα και πόσο ζωτικής σημασίας είναι να εξαλείφει κανείς κάθε τι το περιττό για να είναι σε θέση να προσδιορίσει το κύριο συστατικό στοιχείο του ντιζάιν.

Βρίσκω μάλιστα την τελευταία σκηνή, όπου διαβάζεις αυτό που εγώ θα αποκαλούσα «καθολική συμβουλή», απλά τέλεια! Μας λες ότι: «Η εμπειρία δεν παρέχει καμία σιγουριά ούτε βεβαιότητα, αντιθέτως αυξάνει τις πιθανότητες σφάλματος» και τελειώνεις λέγοντας ότι: «Είναι καλύτερα να ξεκινάς εκ νέου κάθε φορά με ταπεινοφροσύνη, για να αποφύγεις τον κίνδυνο να μετατρέψεις την εμπειρία σε πονηριά». Θεωρώ ότι αυτός είναι ο πυρήνας της δημιουργικότητας: πρέπει να παραμερίσεις το εγώ σου, να παραμείνεις ειλικρινής με τον εαυτό σου και τους άλλους, να αρχίζεις κάθε φορά από την αρχή, να αποφεύγεις την επανάληψη και να κάνεις τα πράγματα διαφορετικά.

Πρόσφατα, διάβασα ένα εμπεριστατωμένο άρθρο του Yosuke Taki για εσένα. Είναι ένας πολύ ενθουσιώδης παρατηρητής, καθώς επισημαίνει πώς η προσέγγισή σου στο ντιζάιν μπορεί να συγκριθεί με τη «δημιουργικότητα της φύσης», που είναι τόσο κοντά στην ιδέα της οικολογίας και της βιωσιμότητας. Συνεχίζει λέγοντας για το φωτιστικό Parentesi (1971) και πώς αυτό το αντικείμενο είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ντιζάιν υψηλής ποιότητας, που ανταποκρίνεται στη λειτουργία του φωτισμού, ενώ ταυτόχρονα παραμένει σχεδόν αόρατο ως αντικείμενο. Κάτι που σήμερα μπορεί να γίνει με τις πηγές φωτός LED, όπως τα συστήματα φωτισμού του Davide Groppi, σωστά;

Μοιράζεσαι μαζί μας ακόμη ότι: «…το ντιζάιν δεν πρέπει να είναι πολύ ορατό…». Ίσως δεν θα έπρεπε να είναι καθόλου ορατό. Συγγνώμη που παραθέτω και πάλι τα δικά σου λόγια, αλλά νομίζω ότι διατυπώνεις το θέμα με τον ακριβέστερο τρόπο: «Ένα αντικείμενο ντιζάιν είναι το αποτέλεσμα των κοινών προσπαθειών πολλών ανθρώπων με διαφορετικές εξειδικευμένες ικανότητεςτεχνικές, βιομηχανικές, εμπορικές και αισθητικές. Η δουλειά του σχεδιαστή είναι να συνδυάσει αυτό το συλλογικό έργο δεξιοτεχνικά». Αυτό που θαυμάζω περισσότερο σε σένα, και νομίζω ότι είναι μια από τις σπανιότερες αξίες που έχεις εμφυσήσει στο έργο σου, είναι ακριβώς αυτή η μεγάλη σου ανθρωπιά, ο τρόπος σου να τοποθετείς τον άνθρωπο στο επίκεντρο των πραγμάτων. 

Άκουσα μια ηχογραφημένη διάλεξή σου όπου περιγράφεις διάφορα είδη ψαλιδιών, εξηγώντας πώς το σχήμα τους ήταν το αποτέλεσμα μιας ανάγκης για μια συγκεκριμένη λειτουργία. Στη συνέχεια, ζήτησες από τους φοιτητές να αισθανθούν τι εκφράζει το κάθε αντικείμενο. Έτσι κι αλλιώς, κάποιος πρέπει να είναι περίεργος για να είναι ντιζάινερ, συμφωνείς; Κάποιος πρέπει να παρατηρεί και να γίνεται εξωστρεφής για να καταφέρει να ξυπνήσει αυτή την αρχέγονη δημιουργική παρόρμηση μέσα του.

Και τι δεν θα έδινα να ήμουν κι εγώ ένας από τους φοιτητές σου. Θα ήθελα να είχα την τιμή να παρακολουθήσω μία από τις υπέροχες διαλέξεις σου και να σε δω να παρουσιάζεις found objects, αυτά τα «ταπεινά αριστουργήματα», που φυλάσσεις στο γραφείο σου σαν θησαυρούς, από τους οποίους καταφέρνεις να εξαγάγεις την ομορφιά και να φέρνεις στο προσκήνιο την ουσία.

Σε ευχαριστώ για τον πλούτο των 306 αντικειμένωνφωτιστικά, τραπέζια και καρέκλεςπου έχεις αφήσει για να μας συνοδεύουν στις συνηθισμένα ιερές καθημερινές μας στιγμές, μαζί με 490 εκθέματα και 191 αρχιτεκτονικά έργα. Όλα αυτά μάς μιλούν για εσένα, για τη μεγαλοπρέπειά σου και για τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο ερμηνεύεις τη ζωή, που συνεχίζει να χτίζει γέφυρες μεταξύ των γενεών.

Τον Απρίλιο θα βρίσκομαι στο Μιλάνο για την Εβδομάδα Ντιζάιν και σίγουρα θα περάσω από το στούντιό σου2: το μέρος όπου φυλάσσονται με στοργή οι σκέψεις σου, οι οραματισμοί σου και ο διασκεδαστικός χαρακτήρας σου. Το ατελιέ, όπου έδωσες νόημα σε ένα νέο τρόπο για να μπορείς να δημιουργείς, να βλέπεις και να σχετίζεσαι με το περιβάλλον μας.

Un abbraccio,

V.

1 Το ψευδώνυμο του Achille Castiglioni, «il cici», από το «cicinin», που σημαίνει «πιτσιρίκι» στα μιλανέζικα.

2 Στούντιο-Μουσείο Achille Castiglioni, Piazza Castello 27, Μιλάνο.

 

Film Still © Achille Castiglioni. Tutto con un niente, Valeria Parisi, Italy, 2018, 45΄

“Rompitratta” (1968), Photo ©Taki

.

.

.

Ο Valentino Marengo γεννήθηκε το 1968 στο Τορίνο. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Τορίνο και συνέχισε την εκπαίδευσή του με Master στο Product Design στη Domus Academy του Μιλάνου. Σήμερα ζεί στην Αθήνα όπου εργάζεται σαν Industrial designer για ελληνικες και ιταλικες εταιριες και ως σκηνογράφος. Έχει συνεργαστεί το 2004 με την ομάδα Pininfarina Extra για τον σχεδιασμό,
μεταξύ των άλλων, του concept της ολυμπιακής δάδας για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Τορίνο 2006. Σαν σκηνογράφος έχει δουλέψει για Κρατικά Θέατρα και άλλες σκηνές στην Ελλάδα. Συνεργάζεται με το Μουσείο Μπενάκη και με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Πρόσφατα σχεδίασε τον λογότυπο της Λυρικής Σκηνής Αθηνών. Σαν εικαστικός καλλιτέχνης έχει στο ενεργητικό του δεκάδες εκθέσεις στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

 

Επιμέλεια Περιεχομένου της Άννη Μαρκιτάνη