Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης αναγκαστικής παυσης , το MDFF Greece προσκάλεσε τους Formafantasma να λάβουν μέρος στην πρωτοβουλία μας Νέες Μορφές Παρουσίας με μια εικονική περιήγηση αφιερωμένη στην πιο πρόσφατη μεγάλη έκθεση “Cambio” του ιταλικού δίδυμου.
Αυτό το αφηγηματικό ταξίδι στο www.cambio.website παρουσιάζει εκτενώς τις πτυχές και τα τμήματα της έκθεσης, μαζί με μια σειρά συνεντεύξεων που πραγματοποιήθηκαν από τους Formafantasma με επαγγελματίες που συνδέονται στενά με την ξυλοβιομηχανία και είναι άριστοι γνώστες του είδους τους, όπως ειδικοί στους τομείς της δασοκομίας, της επιστήμης, της τέχνης, της συντήρησης, της μηχανικής, της χάραξης πολιτικής και της φιλοσοφίας.
Η εικονική περιήγηση λειτουργεί ως πυξίδα σχεδιασμού, παρέχοντάς μας τις συντεταγμένες της έκθεσης, όπου εδράζει ο πυρήνας της έρευνας, της δημιουργικής διαδικασίας, και των φιλτραρισμένων αποτελεσμάτων των Formafantasma.
Η έκθεση Cambio στα Serpentine Galleries, Λονδίνο (4 Μαρτίου 2020 – Τελική Ημερομηνία, πρόκειται να ανακοινωθεί) είναι προς το παρόν κλειστή, αλλά είναι προσβάσιμη διαδικτυακά στο Cambio. Συνεντεύξεις, συζητήσεις, και αναγνώσεις σχετικές με την έκθεση, όπως επίσης και με τo σχέδιο, την οικολογία, και τη βιωσιμότητα, είναι διαθέσιμες στο προφίλ @formafantasma στο Instagram μέσω της σειράς Antenna Fantasma.
To Antenna Fantasma ήταν ένα εβδομαδιαίο ζωντανό πρόγραμμα που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της καραντίνας ως απάντηση του προσωρινού κλεισίματος της έκθεσης Cambio των Formafantasma. Οι εννοιες της οικολογίας και του σχεδίου εξετάζονται στην έκθεση μέσω συζητήσεων με σχεδιαστές, αρχιτέκτονες, ακαδημαϊκούς, επιστήμονες και επιμελητές οι οποίοι συνεισέφεραν σε αυτήν. Ανάμεσα στους καλεσμένους, συμπεριλαμβάνονταν οι Paola Antonelli(Ανώτερη Επιμελήτρια Αρχιτεκτονικής και Σχεδίου του R&D και του MoMA), Stefano Boeri (Αρχιτέκτονας, καθηγητής και πρόεδρος του Fondazione La Triennale στο Μιλάνο), Rebecca Lewin (Επιμελήτρια Εκθέσεων και Σχεδίου στο Serpentine Galleries), Mauro Agnoletti (Διευθυντής στο Παρατηρητήριο Τοπίου και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας) , Sissel Tolaas (Ερευνήτρια και Καλλιτέχνιδα Όσφρησης),Phillip Pattberg (Διεθνική περιβαλλοντική διακυβέρνηση και πολιτική στο VU, Άμστερνταμ), Paulo Tavares (Αρχιτέκτονας, Συγγραφέας & Ερευνητής), Paulo Tavares. Τα Serpentine Galleries και τα Koenig Books έχουν δημοσιεύσει έναν συνοδευτικό κατάλογο για την έκθεση.
Η Cambio είναι η τρίτη έκθεση design που διοργανώθηκε από τα Serpentine Galleries: Η πρώτη ήταν η Design Real, το 2009, και την επιμελήθηκε ο Konstantin Grcic οπού και εστίασε σε βιομηχανικά αντικείμενα. Η δεύτερη, το 2014, και είχε ως τίτλο Design Is A State Of Mind από τον Martino Gamper.
Ένα διεπιστημονικό θέαμα με γνώμονα την έρευνα με συμπρωταγωνιστές τους: Marco Carrer, University of Padua, Padua (Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, Πάντοβα), Emanuele Coccia, École des Hautes Études en Sciences Sociales, Paris (Σχολή Ανωτέρων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών, Παρίσι), Vanessa Richardson, Environmental Investigative Agency, London, Gaia Amazonas, Bogotá (Οργανισμός Διερεύνησης σε Περιβαλλοντικά Θέματα, Λονδίνο∙ Gaia Amazonas, Μπογκοτά) Het Nieuwe Instituut, Ρότερνταμ, Magnifica Comunita di Fiemme, Calavese Naturalis Biodiversity Centre, Leiden (Κέντρο Βιοποικιλότητας Calavese Naturalis, Λέιντεν), Philipp Pattberg, Vrije Universiteit, Amsterdam Royal Botanic Gardens, Kew, London (Πανεπιστήμιο Vrije(VU), Άμστερνταμ, Βασιλικοί Βοτανικοί Κήποι, Κιού, Λονδίνο), Royal Museum of Central Africa, Tervuren Thünen Institute, Hamburg (Βασιλικό Μουσείο Κεντρικής Αφρικής, Tervuren Ινστιτούτο Thünen, Αμβούργο), Sissel Tolaas, Ερευνήτρια Όσφρησης και Καλλιτέχνιδα, Victoria and Albert Museum, London (Μουσείο Βικτορίας και Αλβέρδου, Λονδίνο) — στους Εκθεσιακούς Χώρους Serpentine, Λονδίνο.
Ομάδα Formafantasma: Riccardo Badano, Simón Ballen Botero, Gregorio Gonella, Jeroen Van De Gruiter, Johanna Seelemann, Peter Sorg
Επιμέλεια έκθεσης: Rebecca Lewin, Επιμελήτρια, Εκθέσεις και Σχεδιασμός Natalia Grabowska, Βοηθός Επιμελήτρια
“…Σήμερα πρόκειται να κάνω μια εισαγωγή στην έκθεσή μας “Cambio” στους Εκθεσιακούς Χώρους Serpentine στο Λονδίνο, που προς το παρόν είναι κλειστή λόγω του Covid-19, αλλά ακόμα είναι δυνατή η πρόσβαση σε κάποια από τα περιεχόμενα της έκθεσης, και σε άλλα που δεν είναι στην έκθεση μέσω της ιστοσελίδας cambio.website
“Η Cambio ήταν μια πρόταση που λάβαμε ήδη δύο χρόνια πριν, από τους Εκθεσιακούς Χώρους Serpantine που ήθελαν να πραγματοποιήσουν μια τρίτη έκθεση σχεδίου μετά τον Konstantin Grcic και τον Martino Gamber. Η συζήτηση με εμάς ήταν από την αρχή ξεκάθαρη με την έννοια του ότι το ενδιαφέρον τους στο Σχέδιο είναι φυσικά πολύ έντονο, αλλά δεν ήθελαν μια έκθεση που θα παρουσιάζει προϊόντα, αλλά κάτι περισσότερο σχετικό με τις ιδέες και με έναν τρόπο εργασίας των σχεδιαστών, ο οποίος θα παρουσιάζει πιο πολύ ιδέες και διαδικασίες παρά τελικά προϊόντα. Πιστέψαμε ότι αυτό ήταν καθησυχαστικό για τη δική μας προσέγγιση, και κάτι άλλο που ανέφερε πάντα ο Χανς είναι ότι η προσέγγισή μας ήταν πάρα πολύ συνεργατική και συμπεριλάμβανε άλλους τομείς, και πίστευε ότι αυτός θα μπορούσε να είναι ένας πολύ καλός τρόπος προσέγγισης της παρέμβασής μας στους χώρους του Serpentine.
Αφότου εξετάσαμε τις διαφορετικές επιλογές, αποφασίσαμε να εστιάσουμε σε ένα ευρύτερο θέμα, αυτό της βιομηχανίας ξύλου, της βιομηχανίας ξυλείας, πιο συγκεκριμένα της διακυβέρνησης στη βιομηχανία της ξυλείας. Ο λόγος για τον οποίο αποφασίσαμε να το κάνουμε αυτό, είναι γιατί ως σχεδιαστές, συχνά μας ζητείται να μετατρέψουμε υλικά σε επιθυμητά αντικείμενα, επιθυμητά προϊόντα, ή ακόμα και σε επιφάνειες. Παρ’όλα αυτά, πιστεύουμε ότι για να αναπτυχθεί ένας πιο οικολογικός τρόπος σκέψης και ένας τομέας στο Σχέδιο ο οποίος θα έχει κάποιο σκοπό, είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπόψιν και την υποδομή πάνω στην οποία σχηματίζεται το Σχέδιο. Όταν λέω υποδομή, εννοώ τον τρόπο με τον οποίο εξάγονται, διανέμονται και επεξεργάζονται τα υλικά ώστε το Σχέδιο ενδεχομένως να μπορέσει να αναπτύξει πιο ενημερωμένες αντιδράσεις για να αντιμετωπίσει τη δομή μας που είναι, για παράδειγμα, σε αυτήν την περίπτωση, η βιομηχανία της ξυλείας…” _Απόσπασμα από τα λόγια του Andrea Trimarchi και του Simone Faressin στο βίντεο
Για τους Andrea Trimarchi και Simone Farresin η διατήρηση του ενδιαφέροντος είναι πολύ σημαντική. Παρομοίως, και το να γνωρίζεις τους ανθρώπους και να μεταλαμπαδεύεις τη γνώση αυτή σε μια συζήτηση για το design είναι εξίσου σημαντικό όταν εξετάζεις τη σχέση του design μέσα σε ευρύτερα συστήματα.
Σε μια εποχή κλιματικής κρίσης, οι Formafantasma εφαρμόζουν την γνώση και το ενδιαφέρον τους στην επεξεργασία της ανθρώπινης συμπεριφοράς, δίνοντας πρόσβαση σε ανταλλαγές που παρατηρούν τις οικολογικές, πολιτισμικές, και πολιτικές ευθύνες του design.
Ένα σημαντικό μέρος της δουλειάς τους έχει να κάνει με την επικοινωνία και την ανάπτυξη συζήτησης και έτσι συμπεριλαμβάνεται ο χρήστης στη διαδικασία παραγωγής. Παρακινούνται τομείς που εστιάζουν στη δυναμική της υλικής έκφρασης και των καταβολών της, στη χρήση λέξεων ως σχεδιαστικό εργαλείο. Τομείς που αποτελούν μέσο ανταλλαγής και ανάπτυξης ιδεών, ανα διοχέτευσης πληροφοριών και ενεργοποίησης νέων προοπτικών για να πλοηγηθούμε στην ραγδαία μεταβαλλόμενη εποχή μας.
Η ανάγκη των σχεδιαστών να ανοίξουν διάλογο με το κοινό τους είναι εμφανής και στην ιστοσελίδα που προορίζεται για αυτόν τον σκοπό, την οποία ανεβάζουν ο Trimarchi και ο Ferrasin κάθε φορά που κάνουν ένα έργο. Το “Ore Streams” παρουσίασε μια μελέτη των Formafantasma για την κατάσταση διαχείρισης των ηλεκτρονικών αποβλήτων. Η πιο πρόσφατη έρευνά τους, Cambio αποτελεί μια ήπια παρότρυνση να εμβαθύνουμε περισσότερο και να διευρύνουμε την γνώση μας σχετικά με τις πολυπλοκότητες στην εξαγωγή ξυλείας, στην παραγωγή, συντήρηση, και διανομή με την επιστράτευση μιας δεξαμενής συγκέντρωσης όλων των αποτελεσμάτων της έρευνας που απεικονίζονται σε μια συλλογή αρχείων, βίντεο, βιβλίων και άρθρων.
Το ιταλικό δίδυμο βυθίζεται σε ένα ταξίδι παρατήρησης όπου οι συσχετισμοί και τα πρωταρχικά στοιχεία προκύπτουν ως οι πυλώνες της έκθεσης. Στην Cambio, γινόμαστε μάρτυρες σε μια πολλαπλή εξερεύνηση των μηχανισμών, της ιστορίας, και των επιδράσεων στη βιομηχανία του ξύλου, καθώς και μιας επιθεώρησης της σχέσης του ανθρώπου και άλλων έμβιων όντων η οποία αντιμετωπίζει το design από μια ολιστική οπτική,σε μια διαδικασία που είναι τόσο ρεαλιστική όσο και διαισθητική.
Αναλύοντας τις οικολογικές και πολιτικές ευθύνες του design, οι Formafantasma αντιμετωπίζουν τα δέντρα ως έμβιες δομές, και ζωντανές οντότητες με τα δικά τους δικαιώματα και αξιακό σύστημα. Ταυτόχρονα αμφισβητούν τη φυσική πηγή της κατανάλωσης δέντρων στις παγκόσμιες βιομηχανίες.
Ξεκινώντας με την παρατήρηση των δικαιωμάτων των ζώων, και των φυτών, οι σχεδιαστές δημιουργούν μια σταδιακή επίγνωση του τι βρίσκεται εκεί έξω. Πιο συγκεκριμένα με ό,τι έχει να κάνει με τη ζωή και τα δικαιώματα των φυτών. Από την ιστορία της ξυλείας και της πορεία της ανθρώπινης κατανάλωσής μέχρι τα πρότυπα αλυσίδας εφοδιασμού που έχουν κατασκευάσει οι άνθρωποι για να υποστηρίξουν και να επεκτείνουν τη χρήση του ξύλου υπάρχει μια δυσκολία επίλυσης του θέματος. Αυτή η δυσκολία αφορά το μέλλον της επιβίωσης ενός ξύλου σε σχέση με την ανθρώπινη κατανάλωση.
Η λέξη Cambiο που προέρχεται τη μεσαιωνικής λατινική λέξη cambium, σημαίνει “αλλαγή, και ανταλλαγή” κι αναφέρεται στην πορεία, της συναρπαστικής καταγραφής της μνήμης, ενός ιστορικού παρελθόντος του δέντρου. Η καμβιακή στρώση, μια μεμβράνη που εκτείνεται γύρω από τον κορμό του δέντρου, παράγει ξύλο στο εσωτερικό, και ο φλοιός στο εξωτερικό μέρος, της επιτρέπει να μεγαλώνει, να προσαρμόζεται και να μεταμορφώνεται χάρη στην ανθεκτική της φύση.
Όπως οι δακτύλιοι του δέντρου, έτσι και η έκθεση γεννά μια μίξη ταινιών, εγκαταστάσεων, υποθετικών προτάσεων, γλυπτού/ γλυπτων, πολύτιμων δειγμάτων από τα δέντρα, και μελέτες περιπτώσεων που παρέχουν γνώση για τον τρόπο εξεύρεσης και χρήσης του ξύλου.
Η έκθεση περιλαμβάνει σπάνια δείγματα ξύλων από φυλλοβόλα δέντρα που παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στη Μεγάλη Έκθεση του 1851. Στην έκθεση αποκαλύπτονται δέντρα που κόπηκαν σε σημείο εξαφάνισης μέχρι και εκθέματα από έπιπλα και καθιστικά σχεδιασμένα από τους Formafantasma που δημιουργήθηκαν από μόνο ένα δέντρο που ξεριζώθηκε σε μια καταιγίδα στη Βόρεια Ιταλία το 2018.
Το κατά τα άλλα “διάσημο” τοτέμ σκαμπό του Ikea (το Bekväm, αξιόπιστος πάροχος για σκαμπό κουζίνας με σκαλοπάτια και για βάσεις φυτών εσωτερικών χώρων σε αμέτρητα σπίτια ανά τον κόσμο), έχει μια παράλληλη παρουσία μέσω του αναδημιουργημένου σχεδίου των Formafantasma. Χρησιμοποιώντας επτά διαφορετικά είδη ξύλου, από βελανιδιά μέχρι καστανιά και κερασιά, τοποθετημένα βάση τη διάρκειας ανάπτυξης του κάθε δέντρου πριν κοπεί, και την ποσότητα του διοξειδίου που αποθηκεύτηκε στο κάθε δέντρο στη διαδικασία.
Ταυτόχρονα σε μια δουλειά που συμπεριλαμβάνει αντικείμενα από χαρτόνι που ονομάζεται 5 Years (5 Χρόνια), μαθαίνουμε για το χρονικό διάστημα που χρειάζεται ένα πεύκο για να ξανά απορροφήσει την ίδια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώθηκε απο πεύκο.
Από τα παραπάνω παραδείγματα τα οποια παραπέμπουν στην έννοια των βιώσιμων προϊόντων ξύλου, και προκειμένου να τηρήσουν τις αξίες που ενέχονται σε αυτόν τον όρο, σύμφωνα με τους σχεδιαστές, τα προϊόντα πρέπει να έχουν τουλάχιστον διάρκεια ζωής με το ίδιο χρονικό διάστημα με το οποίο πήρε για να μεγαλώσει το δέντρο. Αυτή η ιδέα αμφισβητεί ειλικρινά το μοντέλο μαζικής παραγωγής που χαρακτηρίζει τη βιομηχανία επίπλων με βάση τη συνεχή ανανέωση του αρχικού υλικού και την απόρριψη του αντικειμένου.
Η έκθεση συνεχίζει παραθέτοντας ξύλινα αντικείμενα παραταγμένα σε σειρά, ένα σφυρί δίπλα σε ένα μπαστούνι του πινγκ πονγκ, μια κιθάρα δίπλα σε μια βούρτσα, “ομολογώντας” μια υλιστική ανάλυση κάτω από το κάθε αντικείμενο αναφορικά με την ποσότητα ξυλείας που τίθεται σε κίνδυνο. Προβάλλεται σε αυτά τα καθημερινά αντικείμενα, μια πραγματικότητα που επιβεβαιώνεται από τις εκτιμήσεις της Interpol για παρόμοια προϊόντα από ξύλο που κατασκευάζονται παράνομα καθε χρόνο.
Το τελευταίο ενισχύεται σε μια έκθεση αποικιακού στυλ που δημιουργήθηκε από τον πλούσιο κατάλογο των Kew Gardens (Κήπων Κιου)που έχει άφθονη σοδειά εξωτικών δειγμάτων ξυλείας, τα οποία χρονολογούνται στη Μεγάλη Έκθεση του 1851, γνωστή ως Συλλογή Economic Botany. Η Συλλογή είχε ως σκοπό να ενθαρρύνει τους σχεδιαστές να εμπνευστούν από τον μεγάλο κατάλογο των πιθανών υλικών που προέρχονται από αποικίες, περνώντάς τους το μήνυμα να χρησιμοποιούν περισσότερα από αυτά.
Η Cambio είναι μια προσπάθεια να κοιτάξουμε εκ νέου το θαυμάσιο υλικό αυτής της φύσης με μια φρέσκια ματιά. Έτσι μας δίνεται η ευκαιρία να αμφισβητήσουμε την ακόρεστη, και σχεδόν βαθιά ριζωμένη επιθυμία μας για νέα design αντικείμενα, να ενημερωθούμε για την επιλογή που έχουμε πάντοτε — ακόμα και όταν δεν είναι τόσο εμφανής — να διαλέξουμε “συνετά” σαν συνειδητοποιημένοι σχεδιαστές και καταναλωτές, και επιπλέον, να μετατρέψουμε το γεγονός ότι το μέλλον του design έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ικανότητα να αποκωδικοποιήσουμε την αναδυόμενη οικολογική συνείδηση σε μια αναγεννημένη πραγματοποίηση που θα προωθήσει συλλογικές αντιδράσεις.
Οι Formafantasma θα συνεχίσουν την έρευνα στη βιομηχανία ως μέρος του μεταπτυχιακού προγράμματος Geo Design στην Ακαδημία Σχεδίου του Αϊντχόφεν το Σεπτέμβριο.
“Cambio” @ The Serpentine Galleries
Νοτιά Γκαλερί (South Gallery)
Η έκθεση ανοίγει με δυο έργα τα οποία παρουσιάζουν τη φυσική ύλη του ξύλου και τις ιδιότητες του, μια διπλή προβολή και δυο τμήματα ενός κορμού δέντρου. Όλα αυτά μαζι προσφέρουν μια επαναξιολόγηση των δέντρων – ως πήγες πληροφοριών που καταγράφουν συνέχεια τις κλιματικές αλλαγές, ως λύση για τον μετριασμό αυτών των αλλαγών αποθηκεύοντας το διοξείδιο του άνθρακα καθώς μεγαλώνουν, και ως προειδοποίηση κατά της υπερβολικής διαχείρισης και των μονοκαλλιεργημένων δασών που είναι πιο ευάλωτα σε έντονα καιρικά φαινόμενα. Η μυρωδιά που έγινε ειδικά από τον ερευνητή και καλλιτέχνη Sissel Tolaas, δημιουργεί την υγρή γη και τη χλωρίδα ενός δάσος, προσφέροντας μια συναρπαστική υπενθύμιση του τι διακυβεύεται όταν χάσουμε αυτό το περιβάλλον.
Ανατολική Γκαλερί (East Gallery)
Σε αυτό το τμήμα της έκθεσης παρουσιάζεται μια επιστημονική ερευνά που πραγματοποιήθηκε από τους Formafantasma με διάφορα επιστημονικά ιδρύματα σχετικά με τα δεδομένα που μπορούν να βρεθούν στο ξύλο. Ακολουθώντας από την βασική διαδικασία που φαίνεται στον πρώτο χώρο συλλογής, τα προϊόντα ξύλου διερευνώνται ως κάτοχοι διοξειδίου του άνθρακα, ως αρχεία της προέλευσής τους, ακόμη και όταν υποβάλλονται σε σκάλισμα, χαρτοπολτό (για χαρτί) ή φωτιά (για κάρβουνο). Η ανάλυση αυτών των καθημερινών αντικειμένων, εκ των οποίων πολλα αντικείμενα παράγονται από προστατευόμενα είδη, μπορούν να συμβάλουν στη ρύθμιση πρακτικών υλοτομίας σε ολο τον κόσμο. Παράλληλα μπορούν να προσφέρουν στους κατασκευαστές, τους σχεδιαστές και τους χρήστες καλύτερες πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο των υλικών τους επιλογών.
Νότιο Σκονισμένο Δωμάτιο (South Powder Room)
Κατασκευασμένο σε μορφή οπτικού δοκιμιού( οπτικης εκθεσης) αυτή η ταινία διερευνά πώς εξελίχθηκε η βιομηχανία ξυλείας με την πάροδο του χρόνου. Ρωτά πως ένα δίκτυο υλικών μπορεί να εφαρμοστεί σε μια πιο ολιστική προσέγγιση σε ότι αφορά τον σχεδιασμό. Επίσης, αντλεί συνδέσεις μεταξύ της φυσικής υλικότητάς του ξύλου και τις αφηρημένες αλλά διαβρωτικές συνθήκες εκμετάλλευσης, αποικιοκρατίας και του καταναλωτισμού.
Βόρειο Σκονισμένο Δωμάτιο (North Powder Room)
Η μια πλευρά αυτού του χώρου είναι αφιερωμένη σε μια ταινία η οποία εστιάζει στη διακυβέρνηση της βιομηχανίας ξυλείας και στον τρόπο με τον οποίο διαρθρώνεται σήμερα, αγγίζοντας τους μεγάλους ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους κανονισμούς και ρυθμιστικούς φορείς που συμμετέχουν σε αυτήν. Εν τω μεταξύ tα άλλα τέσσερα σημεία ανάγνωσης στην άλλη πλευρά του δωματίου είναι σχεδιασμένα από τους Formafantasma. Προσφέρουν μια άμεση πρόσβαση σε ένα ιστοτοπο ( διαδικτιακη σελιδα) ο οποίος έχει σχετικό υλικό και έχει συλλεχθεί από το στούντιο σχεδιασμού κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαοκτώ μηνών.
Βόρεια Γκαλερί (North Gallery)
Όλα τα αντικείμενα και οι φωτογραφίες σε αυτό το δωμάτιο έχουν προέρθει από την Econiomic Collection των Kew Gardens (Economic Botany Collection in Kew Gardens) και τους αποθηκευτικούς χώρους του V&A (φαίνεται στην ταινία στο τέλος της γκαλερί). Τα δείγματα ξύλου από την Kew εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στη Μεγάλη Έκθεση του 1851 και στη Διεθνή Έκθεση του 1862, κοντά σε αυτό το κτίριο, και προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν σαν κατάλογος των πόρων ξυλείας της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Το V&A έχει και αυτό συμμετοχή σε αυτές τις εκθέσεις, αλλά αντί να κρατά τις πρώτες ύλες, έχει συγκεντρώσει μια συλλογή επίπλων και αντικειμένων που καταγράφουν την εφαρμογή πολλών από αυτά τα είδη ξύλου από σχεδιαστές και κατασκευαστές. Πραγματικές και εικονικές εικόνες αλληλεπικαλύπτονται στην ταινία που βρίσκεται στο τέλος του χώρου, τονίζοντας τους χαμένους συνδέσμους που συνδέουν ένα αντικείμενο με τον τόπο προέλευσής του και υπογραμμίζουν τη συνεχιζόμενη όρεξη του σύγχρονου σχεδιασμού για μια βιβλιοθήκη υλικών.
Δυτική Γκαλερί (West Gallery)
Ο συνδυασμός εικόνων κείμενων και ταινιών σε αυτό το τμήμα της έκθεσης, δείχνει τη δασοκομία πέρα από την εξόρυξη πόρων και προσπαθεί να κατανοήσει τα περίπλοκα οικοσυστήματα που περιέχουν οι δασικές περιοχές. Μέσα από προσεγγίσεις που αφορούν τη διακυβέρνηση και τη διαχείριση τόσο των ευρωπαϊκών δασών όσο και των δασών του Αμαζονίου, συγκρίνει τις αλλαγές σε αυτές τις προσεγγίσεις τόσο με την πάροδο του χρόνου όσο και από διαφορετικές γεωπολιτικές προοπτικές.
ΒΙΝΤΕΟ
1858, 2020 (5:56 “, 2020)
Ευγενική παραχώρηση Formafantasma, Παραγωγή από C41
Πλήρες βίντεο: https://vimeo.com/394230042/49d929e2bb
Cambio (23:21 “, 2020)
Ευγενική παραχώρηση Formafantasma, Παραγωγή από C41
Πλήρες βίντεο: https://vimeo.com/394232651/b56c7d7e3c
Το βίντεο ξεκινά με την εμφάνιση αρχέγονων φυτών στη Γη, την εξέλιξή τους σε δέντρα και την επακόλουθη άνθηση της ανθρώπινης ζωής σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεχίζει δείχνοντας την παγκόσμια επέκταση της βιομηχανίας της ξυλείας σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή ιμπεριαλιστική ατζέντα. Συνεχίζει δείχνοντας μετέπειτα τη στροφή προς την ανάπτυξη βιώσιμων δασικών πρακτικών και περιβαλλοντικής προστασίας. Γυρισμένο σε μια ιταλική φυτεία για την παραγωγή χαρτιού μέσα στο έργο χρησιμοποιείται η σύνθεση βασικών χρωμάτων μέσω αυτής της διαδικασίας καθίσταται δυνατή η «στρώση» εικόνων πάνω από τα υπάρχοντα πλάνα εισάγοντας πράσινες οθόνες στο πλαίσιο. Πολλα άλλα χρώματα έχουν χρησιμοποιηθεί για να αποδώσουν αυτό το αποτέλεσμα όμως το πράσινο είναι το πιο διαδεδομένο – όπως με τις περισσότερες τεχνολογίες – λόγω των ανθρώπινων χαρακτηριστικών. Το ανθρώπινο μάτι έχει εξελίχθει για να διαφοροποιει την κίνηση και το βάθος ενάντια στο πράσινο του δάσους κατι που εχει γίνει μια ενστικτώδες αγνόηση της χλωρίδας υπέρ της δυνητικά επικίνδυνης πανίδας ονομάστηκε «τύφλωση των φυτών». Εδώ, το δάσος δεν είναι ποτέ φόντο – είναι το αντικείμενο και το επίκεντρο της ταινίας.
Βλέποντας το ξύλο για τα δέντρα (Seeing the Wood for the Trees) (19:24 “, 2020)
Ευγενική παραχώρηση Formafantasma, Παραγωγή από Formafantasma, Συνεργασία: Vanessa Richardson, Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ερευνών
Πλήρες βίντεο: https://vimeo.com/394186750/7a3d3a64fe
Το έργο «Seeing the wood for the trees»εξετάζει την τρέχουσα κατάσταση της βιομηχανίας ξυλείας, δείχνοντας εικόνες και έγγραφα που βρίσκονται στο δάπεδο του δάσους και επίσης χρησιμοποιεί την τεχνική πράσινης οθόνης που χρησιμοποιήθηκε για το Cambio, που εμφανίζεται στην επόμενη αίθουσα. Το κείμενο του voiceover σχεδιάστηκε σε συνομιλία με το Formafantasma και γράφτηκε από τη Vanessa Richardson του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ερευνών (European Investigation Agency). Οργανισμοί όπως EIA καταπολεμούν την πρακτική της παράνομης υλοτομίας και τηρούν τις αρχές της αειφόρου δασοκομίας χρησιμοποιώντας διεθνή συστήματα πιστοποίησης όπως το FSC και το PFSC. Όπως η ταινια στον διπλανο χώρο το να βλεπεις το ξυλο για τα δεντρα με τη χρηση πρασινης οθονης ή σύνθεση βασικών χρωμάτων, για να απεικονίσει το κείμενο, το δάπεδο του δάσους ως φόντο η οπτική γωνία της κάμερας, στραμμένη προς τα κάτω, απηχεί τη συζήτηση της ταινίας για τη δασική διακυβέρνηση «από ψηλά».
200 / 500μm (10:20 ”, 2020)
Ευγενική παραχώρηση Formafantasma, Παραγωγή από το Formafantasma, Συνεργασία: Thünen Institute, Hamburg
Πλήρες βίντεο: https://vimeo.com/394202849/8276b1a14b
Το αρχείο των χαμένων δασών (The archive of lost forests) (9:46 “, 2020)
Ευγενική παραχώρηση Formafantasma, Παραγωγή από C41
Πλήρες βίντεο: https://vimeo.com/394229138/604d9160e8
Τα κομμάτια επίπλων στην αποθήκη του Μουσείου Victoria & Albert, που εμφανίζονται σε αυτήν την ταινία, συγκεντρώθηκαν ως παραδείγματα εξαιρετικής χειροτεχνίας και βιομηχανικής παραγωγής. Αυτή η συλλογή αντικειμένων εμπνευσμένη από την ανάπτυξη μιας τυπικά και τεχνικά εξελιγμένης κουλτούρας σχεδιασμού στη Βρετανία, παρουσιάζει τις ιδιότητες διαφορετικών ξύλων και τις ικανότητες των σχεδιαστών και των κατασκευαστών. Ωστόσο, ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός έπρεπε επίσης να προσαρμοστεί στη μείωση της διαθεσιμότητας ορισμένων ειδών λόγω της υπερφόρτωσης. Εικόνες του 19ου αιώνα που δείχνουν βρετανικούς οικισμούς στην Τζαμάικα βρίσκονται μερικά από τα έπιπλα του V & A. Η Τζαμάικα ήταν η πηγή ενός μεγάλου μαόνι που μπορεί τώρα να βρεθεί στην Ευρώπη, αρχικά για τη ναυπηγική βιομηχανία, η οποία βοήθησε την επέκταση των αποικιών της Βρετανίας και αργότερα για την κατασκευή υπουργικού συμβουλίου. Αν και δεν μπορεί να προσδιοριστεί η ακριβής προέλευση του ξύλου στα έπιπλα V&A, η προέλευση των δειγμάτων ξύλου στηn Economic Botanic collection στο Kew έχει καταχωριστεί προσεκτικά. Η πιο σύγχρονη συλλογή που περιλαμβάνεται στην ταινία είναι η εικονική βιβλιοθήκη ξύλου που προσφέρεται από το δημοφιλές λογισμικό τρισδιάστατης απόδοσης Keyshot, το οποίο περιέχει σπάνια και υπο εξαφάνιση ξυλα και διαφενονται ως ως διαθέσιμα για τους σχεδιαστές. Ψηφιακά εργαλεία όπως αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσομοίωση τελικών αντικειμένων, άλλα χωρίς κριτική παρέμβαση στο πλαίσιο της βιωσιμότητα, φαίνεται να διαιωνίζουν τον μύθο μιας ατελείωτης προμήθειας υλικών.
Quercus (13:06 “, 2020)
Ευγενική προσφορά του Formafantasma, Παραγωγή από το Formafantasma, Συνεργασία: Emanuele Coccia
Πλήρες βίντεο: https://vimeo.com/394196768/95ba3d13e9
Αυτό το εργο εχει φτιαχτεί με το χειρισμό σάρωσης Lidar ενός δρυός δάσους στη Βιρτζίνια. Η τεχνολογία Lidar, η οποία προέρχεται από τους όρους «ανίχνευση φωτός και εύρος», χρησιμοποιεί λέιζερ για σάρωση και καταγραφή μεγάλων επιφανειών και έχει χρησιμοποιηθεί συχνά στη χαρτογραφία και την αρχαιολογία. Πιο πρόσφατα, έχει υιοθετηθεί από τη βιομηχανία ξυλείας με σκοπό την επιλεκτική καταγραφή δέντρων. Όπως και οι χάρτες RADAM που βρίσκονται κοντά ετσι και αυτό το εργο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για άλλο σκοπό δίνοντας την ευκαιρία να σκεφτούμε τους ανθρώπους από την άποψη των δέντρων, με μια φωνή γραμμένη από τον φιλόσοφο και βοτανολόγο Emanuele Coccia. Το κείμενο του Coccia αμφισβητεί τη δική μας αίσθηση κυριαρχίας, παρατηρώντας τον βαθμό στον οποίο η ανθρωπότητα εξαρτάται από τη μορφή και τη φυσικότητα των δέντρων, και μας το δείχνει μεσα από την προοπτική ενός φανταστικού δάσους. Προτείνει μια αλλαγή στην αντίληψη μας εάν θέλουμε να βρούμε πιο ριζοσπαστικούς τρόπους διαβίωσης και προστασίας αυτών των σύνθετων οικοσυστημάτων – αυτή η αντίληψη θα πρέπει να πηγάζει από την κατανόηση ότι οι άνθρωποι και τα δέντρα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.
Σχετικά με τους Formafantasma
Ο Andrea Trimarchi (1983) και ο Simone Farresin (1980) είναι οι Formafantasma, ένα ιταλικό δίδυμο που έχει τη βάση του στο Άμστερνταμ, στην Ολλανδία. Το ενδιαφέρον τους για το σχέδιο προϊόντων αναπτύχθηκε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Πρωτοπορίας και Διοίκησης στην Ακαδημία Σχεδίου του Αϊντχόφεν, από όπου αποφοίτησαν τον Ιούλιο του 2009.
Από τότε, η πρακτική των Formafantasma χαρακτηρίζεται από έρευνες σε πειραματικό υλικό και από λεπτομερείς εξερευνήσεις της ιστορίας, του ευρύτερου πλαισίου και από τις συνέπειες της μεταμόρφωσης των φυσικών πόρων σε εμπορεύματα. Εκλαμβάνοντας τον ρόλο τους ως γέφυρα μεταξύ της τέχνης, της βιομηχανίας, του αντικειμένου και του χρήστη, ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν δεσμούς ανάμεσα στην πρακτική που βασίζεται στην έρευνα και στην ευρύτερη βιομηχανία του σχεδίου. Ως αποτέλεσμα, οι Formafantasma έχουν προσληφθεί από μια πληθώρα συνεταίρων συμπεριλαμβανομένων των Fendi, Max Mara – Sportmax, Hermès, Droog, Nodus rug, J&L Lobmeyr, Gallery Giustini / Stagetti Roma, Gallery Libby Sellers, Established and Sons, Lexus, Krizia International και Flos.
Είτε σχεδιάζουν για κάποιον πελάτη, είτε διερευνούν εναλλακτικές εφαρμογές των υλικών, οι Formafantasma εφαρμόζουν την ίδια σχολαστικότητα στο γενικότερο πλαίσιο, τη διαδικασία και τη λεπτομέρεια σε κάθε έργο που αναλαμβάνουν. Η επιπλέον διαφορά αυτού του διδύμου είναι ότι το κάνουν αυτό, προσβλέποντας στις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που έχουν διαμορφώσει τα περιβάλλοντά τους.
Η δουλειά τους έχει παρουσιαστεί και δημοσιευτεί διεθνώς και μουσεία όπως το MoMA της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Βικτορίας και Αλβέρτου του Λονδίνου, το Μετροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο, το Κέντρο Ζορζ Πομπιντού στο Παρίσι, το Ολλανδικό Μουσείο Υφασμάτων στο Τίλμπουργκ, το Μουσείο Stedelijk’s-Hertogenbosch, το Μουσείο Stedelijk του Άμστερνταμ, το Μουσείο Σχεδίου και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Λωζάνης, το Μουσείο Mint Τέχνης και Σχεδίου της Βόρειας Καρολίνα και το Μουσείο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης έχουν όλα αποκτήσει σχέδια των Formafantasma για τις μόνιμες συλλογές τους.
Τον Μάρτιο του 2011 η Paola Antonelli από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Νέα Υόρκη και η διακεκριμένη κριτικός σχεδίου Alice Rawsthorn κατέταξαν το studio τους ανάμεσα σε αυτά με τις πιο χρήσιμες πρακτικές που θα διαμόρφωναν το μέλλον του σχεδίου. Ο Andrea και ο Simone διδάσκουν και είναι επικεφαλής σεμιναρίων σε πολλά Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα. Αυτήν την περίοδο διδάσκουν στα Τμήματα ‘Well Being’ και ‘Contextual Design’ της Ακαδημίας Σχεδίου του Αϊντχόφεν. Αυτή η έκθεση θα αποτελέσει τη βάση του νέου Μεταπτυχιακού προγράμματος του οποίου θα ηγούνται οι Formafantasma από το φθινόπωρο του 2020 στην Ακαδημία Σχεδίου του Αϊντχόφεν, με τον τίτλο ‘GEODESIGN’. Από τον Οκτώβριο του 2016, είναι επικεφαλής του προπτυχιακών σπουδών στο Σχέδιο του Προγράμματος MADE στις Συρακούσες, στην Ιταλία.
Κείμενο και επιμέλεια περιεχομένου από την Άννη Μαρκιτάνη, Διευθύντρια του MDFF Greece&Cyprus, Συνέταιρο του Milano Design Film Festival